پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، حضرت امام خمینی‌(ره) در دیدار جمعی از دانشجویان، تحقق عدالت را که از اصول وآرمان‌های انقلاب است، محرومیت زدایی از چهره‌ی کشور برشمردند و فرمان تأسیس نهاد جهادسازندگی را برای رفع محرومیت از روستاها و روستاییان کشور،  به ویژه در مناطق محروم،  در خردادماه 1358 صادر فرمودند. این نهاد ابتدا به وزارت جهاد سازندگی تبدیل و سپس با وزارت کشاورزی وقت ادغام شد و به وزارت جهاد کشاورزی تغییر نام داد.

  باتوجه به حضور گسترده‌ی جهادگران - متشکل از مهندسان و صنعت‌گران ایثارگر و جوان – و هجرت‌شان به مناطق محروم و باور روستاییان به عناصر خدمت‌گزار جهادی، دشمنان انقلاب که حیات خود را در نبود دوستی و آشتی مرزنشینان با عناصر انقلاب می‌دانستند، در برخی از نقاط کشور با تهدید، ارعاب، قتل و چپاول، برای جلوگیری از فعالیت نیروهای انقلاب در مناطق کردستان، آذربایجان غربی،گنبد و سیستان وبلوچستان اقدام کردند.

 هنوز محرومان از لذت حضور جهادگران چندان بهره نبرده بودند، که جنگ تحمیلی آغاز شد؛ و دغدغه‌ی یاری به اسکان مهاجران جنگی، پشتیبانی از رزمندگان و حتی بازسازی مناطق جنگ‌‌زده، افزون بر رفع محرومیت‌های پیشین، جزو فعالیت‌های جهادگران قرارگرفت.

جهادگران با حضور در جبهه‌های دفاع مقدس، مسوولیت مهندسی جنگ را نیز برعهده گرفتند و تا پایان جنگ، بار مهندسی رزمی را پا به پای رزمندگان، حتی در مقاطعی پیشاپیش آنان، بر دوش کشیدند؛ و از سوی امام(ره) به لقب "سنگرسازان بی‌سنگر" مفتخر گردیدند. جهادگران در پشت جبهه نیز با تشکیل 5 پژوهشکده‌ی مهندسی، طراحی و ساخت تجهیزات ضروری مهندسی از انواع سنگر، خاکریز، پل و جاده گرفته، تا شناور، خودروهای زرهی، موشک‌ها و . . . را با بسیج صنعت‌گران، مهندسان، دانشمندان داوطلب و دیگر قشرهای جامعه، سامان دادند؛ و به نتیجه رساندند و آن‌ را به‌عنوان برگ‌ زرینی از تاریخ گوهر‌بار انقلاب و دفاع مقدس ثبت کردند.

قریب 25 سال از جان‌فشانی جهادگران در عرصه‌های نبرد با متجاوزان بعثی که جزو لاینفک تاریخ کشورمان است می‌گذرد و آشنایی نسل‌ها با روحیات این جهادگران که شعار «ما می‌توانیم» را عملی نمودند،  طلیعه‌ای است بر استقلال سیاسی و اقتصادی کشور و اجرای منویات مقام معظم رهبری در فرهنگ‌سازی اقتصاد مقاومتی. از این رو می‌بایست نسل جوان را هر چه بیشتر با عطر خوش ایثار و جلوه‌ی همت والای دلیرمردان جهادی که در جای جای کوه‌های سترگ غرب تا دشت‌های وسیع جنوب به چشم می‌خورد آشنا نمود.

این دغدغه‌ی حضور مردم در بازدید از مناطق جنگی، منحصر به زمان بعد از دفاع مقدس نبوده، بلکه در دوران دفاع مقدس نیز آشنایی مردم سلحشور ایران از زن و مرد، پیر و جوان با فرهنگ جبهه و جهاد مد نظر مسئولین فرهنگی پشتیبانی و مهندسی جنگ جهاد و جهاد سازندگی بوده است. در همین راستا اولین گروه‌های بازدید از مناطق جنگی از اصناف مختلف توسط ستاد پشتیبانی و مهندسی جنگ جهاد استانها در سال 1360 با نام راهیان نور اعزام گردیدند. بعنوان مثال ، ستاد پشتیبانی و مهندسی جنگ جهاد استان همدان از سال 1360 به منظور آشنایی با وضعیت مناطق جنگی، کاروان‌هایی از اصناف و بازاریان را با نام راهیان نور به مناطق سرپل ذهاب، قلاویزان، تپه‌ی تخم‌مرغی، شهرک المهدی و ... اعزام می‌نمود.

همانگونه که انتظار می‌رفت این گروه‌ها تحت تأثیر بازخوانی و روایت رشادتهای رزمندگان توسط فرماندهان سپاه، ارتش و جهاد و مشاهده‌ی روحیه‌ی خستگی ناپذیر فرزندان جهادی امام امت و اقدامات آنان، همت و روحیه‌ای مضاعف در جمع‌آوری کمک‌های مردمی و حضور در جبهه‌های نبرد می‌یافتند. هر چند بازدید اقشار در بدو امر ، منحصر به بازدید از مناطق غرب کشور بود ولیکن با پیروزی‌های پیاپی لشگریان اسلام در جبهه‌ها وسعت مناطق بازدید نیز گسترش یافت.

پس از پایان دوران دفاع مقدس نیز در سالهای 70-69 و زمانی که ستاد راهیان نور فعلی تأسیس نشده بود،  مسئولین فرهنگی جهاد با تشکیل جلسات و مشارکت وزارت ارشاد اسلامی،  در صدد صیانت از این اقدام جهاد برای پیوند نسل‌های آتی با نسل انقلاب و دفاع مقدس از طریق بازدید از مناطق عملیاتی با نام راهیان نور بودند و در این زمینه طرح تفصیلی نحوه‌ی بازدید اقشار مختلف از مناطق جنگی، امکانات و ملزومات مورد نیاز از زمان ثبت نام تا بازگشت به مبدأ را ارائه نمودند.

با ساماندهی و گسترده‌تر شدن اردوهای راهیان نور،  از سالهای 82 و 83 به بعد ، جهاد سعی کرده که پا به پای برادران سپاه و ارتش در مناطق جنگی حضور پیدا کند و با انجام تمهیدات و تقسیمات لازم ، مقدمات حضور در یادمانهای «شرهانی، طلائیه، شلمچه، شرق کارون، والفجر8، کربلای4، هویزه، چزابه، سومار، فتح المبین، زید، دوکوهه و هور» را با همکاری جهادهای استانی فراهم نماید.

در سالهای اخیر ستاد راهیان نور وزارت جهاد کشاورزی با هماهنگی کامل با ستاد مرکزی راهیان نور و پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس، توانسته ضمن آموزش بیش از 262 نفر راوی جهادی،  سالانه حدود 150 راوی را به 15 یادمان دفاع مقدس اعزام نماید. ایجاد ایستگاه‌های صلواتی، تهیه و توزیع محصولات فرهنگی، برپایی نمایشگاه‌های مهندسی رزمی، برپایی نمایشگاه‌های عکس و اسناد و ... از دیگر فعالیتهای ستاد راهیان نور وزارت جهاد کشاورزی در یادمانهای مناطق جنگی می‌باشد.

همچنین این ستاد با همکاری بسیج وزارت جهاد کشاورزی و شهرداری تهران ، توانسته سالانه کاروانهایی را جهت بازدید از این یادمانها به مناطق جنگی جنوب و غرب اعزام نماید.

اداره‌ کل امور ایثارگران وزارت جهاد کشاورزی ، این امید را دارد تا با حضور مؤثر و گسترده‌تر در یادمانهای جنگی جنوب، غرب و شمالغرب بتواند در راستای نشر فرهنگ جهادی و تبیین عملکرد پشتیبانی و مهندسی جنگ جهاد در طول دوران دفاع مقدس اقدامات مؤثرتری را انجام دهد.